Khám phá Tháp Bánh Ít, một tuyệt tác kiến trúc Chăm Pa giữa lòng Bình Định, là một hành trình đầy thú vị và bí ẩn. Từ những công trình cổ kính mang đậm dấu ấn văn hóa Hindu cho đến vẻ đẹp hùng vĩ hòa quyện với thiên nhiên, bài viết này sẽ dẫn bạn đến với một trong những di sản lịch sử đặc sắc của miền Trung Việt Nam. Hãy cùng tìm hiểu lý do vì sao Tháp Bánh Ít là điểm đến không thể bỏ qua khi du lịch Quy Nhơn!
Đôi nét về tháp Bánh Ít Bình Định
Tháp Bánh Ít là một trong những di tích văn hóa đặc sắc của nền văn minh Chăm Pa, tọa lạc tại huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định, cách thành phố Quy Nhơn khoảng 20 km về phía Tây Bắc. Tháp được xây dựng vào khoảng cuối thế kỷ XI đến đầu thế kỷ XII, là một trong những quần thể tháp Chăm cổ còn lại nguyên vẹn và quan trọng nhất ở miền Trung Việt Nam.
Tên gọi “Tháp Bánh Ít” bắt nguồn từ hình dáng đặc biệt của các tháp, giống như chiếc bánh ít, một món ăn truyền thống của người dân Bình Định. Quần thể tháp này còn được biết đến với tên gọi “Tháp Bạc” hoặc “Yang Mtian”, mang đậm dấu ấn văn hóa Hindu của người Chăm, với mục đích thờ các vị thần như Shiva, Vishnu, và Ganesha. Ngoài ra, tháp cũng có tên khác là “Tháp Cầu Bà Di” vì gần khu vực có cây cầu cổ cùng tên, được xây dựng từ thời Pháp thuộc.
Kiến trúc đặc biệt của tháp Bánh Ít Bình Định
Tháp Bánh Ít, một di tích văn hóa Chăm Pa nổi tiếng tại Bình Định, không chỉ thu hút du khách bởi giá trị lịch sử mà còn bởi phong cách kiến trúc đặc sắc, hòa quyện giữa vẻ hoành tráng và sự tinh tế. Mặc dù mỗi ngôi tháp trong quần thể có kích thước không quá lớn, nhưng tổng thể của chúng, kết hợp với cảnh quan tự nhiên, tạo thành một công trình kiến trúc đồ sộ và ấn tượng.
Cấu trúc tổng thể và hình thái kiến trúc
Tháp Bánh Ít là một quần thể gồm bốn ngôi tháp chính, nằm trên một ngọn đồi cao 75 mét so với mặt nước biển. Dù từng tháp có kích thước không quá lớn, nhưng sự kết hợp của chúng cùng với địa hình đồi núi đã tạo nên một tổng thể đồ sộ, mang lại cảm giác hùng vĩ và mạnh mẽ. Quần thể tháp được xây dựng theo các lớp kiến trúc từ dưới lên trên, làm nổi bật cấu trúc không gian và vẻ đẹp tổng thể.
Ngôi tháp chính
Ngôi tháp chính là công trình cao nhất trong quần thể, với chiều cao 29,6m và nền móng vững chắc. Kiến trúc của tháp chính mang đậm phong cách Chăm Pa với các đặc trưng như:
- Cột ốp và cửa vòm: Các cột ốp cao vút và các cửa vòm hình mũi lao nhọn tạo ra cảm giác mạnh mẽ và hoành tráng.
- Chi tiết trang trí: Tháp được trang trí công phu với những đường gồ nhô, các bức phù điêu và hoa văn uốn lượn, mang lại vẻ đẹp thanh thoát nhưng vẫn rất mạnh mẽ.
- Tầng mái: Các tầng mái nhô cao, tạo nên sự vươn lên, giống như hình ảnh của một công trình đang chạm đến bầu trời. Những chi tiết này phản ánh tính thẩm mỹ cao trong kiến trúc Chăm Pa cổ.
Tháp Yên Ngựa
Tháp Yên Ngựa nằm ở phía nam của tháp chính, có mái cong giống hình chiếc yên ngựa, được chạm khắc với các hình tượng động vật và con người. Những chi tiết điêu khắc như hình người, hình thú, và hình chim được mô tả rất sinh động, tạo cảm giác như chúng đang nâng đỡ cả tòa tháp. Mái cong của tháp Yên Ngựa như đôi cánh chim đang vươn ra, mang đến một vẻ đẹp mềm mại và duyên dáng. Những hoa văn xoắn lượn trên các tường tháp làm dịu đi những đường nét thẳng góc, tạo nhịp điệu cho toàn bộ công trình.
Tháp Cổng
Tháp Cổng, nằm ở phía Đông của quần thể, có chiều cao khoảng 13m, được xây dựng theo phong cách Gopura – một loại tháp cổng đặc trưng trong kiến trúc Chăm Pa. Đặc điểm nổi bật của Tháp Cổng là:
- Kiểu dáng: Tháp có hai cửa thông nhau, theo hướng Đông – Tây, với vòm cửa hình mũi giáo, vút cao lên phía trên.
- Trang trí: Thân tháp được chạm khắc với các rãnh dọc sâu, tạo nên những cột ốp thanh thoát, giúp tòa tháp trở nên thanh mảnh và kiên cố.
- Cấu trúc: Mặc dù nhỏ hơn so với tháp chính, nhưng tháp Cổng vẫn giữ được sự hoành tráng và nét đẹp đặc trưng của kiến trúc Chăm Pa.
Tháp Bia
Tháp Bia có kích thước và cấu trúc tương tự như Tháp Cổng, nhưng được trang trí cầu kỳ hơn với các hình quả bầu lọ trên các tầng tháp. Những khối cong mềm mại này làm giảm đi sự cứng cỏi và khô khan của các đường nét, tạo ra một không gian kiến trúc uyển chuyển, tinh tế. Tháp Bia có bốn mặt được trang trí theo bốn hướng khác nhau, tương tự như Khải Hoàn Môn ở Huế, mang lại sự đối xứng và sự cân bằng cho công trình.
Kinh nghiệm thăm quan tháp Bánh Ít Bình Định
Thời điểm thích hợp để thăm quan
Thời gian lý tưởng để đến thăm Tháp Bánh Ít là vào mùa khô, từ tháng 1 đến tháng 8. Đây là khoảng thời gian Quy Nhơn ít mưa, trời nắng đẹp và mát mẻ, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tham quan. Nếu bạn muốn tận hưởng cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp và không bị cản trở bởi mưa, mùa khô sẽ là lựa chọn tuyệt vời.
Tuy nhiên, nếu bạn đến vào khoảng thời gian từ tháng 9 đến tháng 12, bạn cần theo dõi dự báo thời tiết trước khi đi, vì đây là mùa mưa ở Bình Định. Mưa có thể làm cho việc tham quan khó khăn hơn, đặc biệt là những đoạn đường lên tháp có thể trơn trượt. Do vậy, hãy lên kế hoạch cẩn thận để tránh những ảnh hưởng không mong muốn từ thời tiết.
Cách di chuyển đến tháp Bánh Ít
Tháp Bánh Ít nằm cách trung tâm thành phố Quy Nhơn khoảng 16-20 km, tùy vào lộ trình bạn chọn. Thời gian di chuyển từ thành phố đến tháp khoảng 30 phút. Du khách có thể chọn các phương tiện di chuyển sau:
- Xe máy: Đây là phương tiện phổ biến và linh hoạt để tham quan, giúp bạn dễ dàng di chuyển và chủ động trong việc khám phá khu vực. Từ trung tâm Quy Nhơn, bạn chỉ cần đi theo Quốc lộ 19 về hướng Tây, qua vòng xoay và rẽ vào ngã thứ hai, tiếp tục đi thẳng khoảng 2 km là đến nơi.
- Taxi: Nếu không muốn lái xe, bạn có thể chọn dịch vụ taxi từ trung tâm Quy Nhơn. Dù chi phí có thể cao hơn so với xe máy, nhưng đây là lựa chọn tiện lợi và thoải mái nếu bạn đi nhóm hoặc gia đình.
- Xe buýt: Nếu bạn thích tiết kiệm chi phí, bạn có thể lựa chọn xe buýt, mặc dù dịch vụ này không phổ biến như xe máy hay taxi. Tuy nhiên, bạn cần kiểm tra lịch trình xe buýt trước để đảm bảo có phương tiện phù hợp.
Thời gian mở cửa và giá vé
Tháp Bánh Ít mở cửa hằng ngày từ 7:00 sáng đến 18:00 chiều, vì vậy bạn có thể lựa chọn tham quan vào buổi sáng hoặc chiều để tránh nắng nóng. Nếu đến vào buổi sáng sớm, bạn sẽ có không gian yên tĩnh để khám phá và chụp ảnh mà không bị đông đúc.
Về giá vé, tháp Bánh Ít có mức phí tham quan là 15.000 VNĐ/người. Đây là mức giá hợp lý, giúp bạn dễ dàng trải nghiệm một trong những di tích văn hóa quan trọng của Bình Định mà không lo ngại về chi phí.
