Rượu Bàu Đá không chỉ là một loại thức uống mà còn là linh hồn của làng nghề truyền thống Bình Định, nơi mỗi giọt rượu đều mang theo hương vị đặc trưng của đất trời và tâm huyết người nấu. Hãy cùng khám phá bí quyết làm nên danh tiếng của đặc sản này và lý do tại sao rượu Bàu Đá luôn làm say lòng du khách gần xa!
Đôi nét về rượu bàu đá Bình Định
Rượu Bàu Đá là một đặc sản truyền thống nổi tiếng của Bình Định, được sản xuất chủ yếu tại làng nghề rượu Bàu Đá, xã Nhơn Lộc, thị xã An Nhơn. Loại rượu này đặc biệt nhờ vào nguồn nước tự nhiên tinh khiết từ khu vực Bàu Đá – một bàu nước từng được người dân trong làng sử dụng chung. Tên gọi “Bàu Đá” cũng xuất phát từ đây, mặc dù cách phát âm thường bị nhầm thành “Bầu Đá”.
Rượu Bàu Đá được chế biến thủ công với các nguyên liệu chính gồm gạo, men rượu và nước. Quy trình sản xuất công phu cùng với bí quyết gia truyền giúp rượu có độ trong, vị đậm, nồng nhưng không gắt, mang nét đặc trưng riêng biệt không thể nhầm lẫn. Tuy nhiên, từ năm 2010, do nguồn nước tại Bàu Đá cạn, người dân chuyển sang sử dụng nước từ giếng trong làng để duy trì sản xuất mà vẫn đảm bảo chất lượng.
Rượu Bàu Đá không chỉ là niềm tự hào của người dân Bình Định mà còn là món quà ý nghĩa mang đậm giá trị văn hóa vùng miền.
Quy trình nấu rượu bàu đá
Quy trình nấu rượu Bàu Đá Bình Định đòi hỏi sự tỉ mỉ, kiên nhẫn và kinh nghiệm lâu năm. Để tạo ra loại rượu chất lượng, người nấu phải tuân thủ nghiêm ngặt các yếu tố như nguồn nước sạch, gạo lứt chất lượng cao, men truyền thống và dụng cụ đặc biệt.
Mỗi mẻ rượu bắt đầu với khoảng 10kg gạo, qua chưng cất cẩn thận trong suốt 6 giờ để thu được 8-8,5 lít rượu. Nồi nấu thường làm bằng đồng, nắp đậy bằng đất nung, và ống dẫn rượu bằng gang, giúp giữ lại hương vị đặc trưng. Quá trình chưng cất phải sử dụng lửa nhỏ, duy trì nhiệt độ ổn định để chiết xuất tối đa tinh chất từ gạo. Người nấu lành nghề có thể đánh giá chất lượng rượu chỉ qua âm thanh giọt rượu và mùi hương thoảng qua.
Rượu thành phẩm đạt nồng độ cao, hơn 50 độ, mang hương vị đậm đà, khác biệt, là kết tinh của sự công phu và bí quyết truyền thống.
Làng nghề rượu bàu đá Bình Định
Làng nghề rượu Bàu Đá ở xã Nhơn Lộc, thị xã An Nhơn, Bình Định là nơi lưu giữ truyền thống nấu rượu lâu đời. Điểm đặc biệt tạo nên chất lượng rượu Bàu Đá chính là nguồn nước ngầm trong làng, giúp rượu đạt hương vị độc đáo mà không nơi nào có được. Dù phong trào nấu rượu ngày nay phát triển mạnh, chỉ những hộ gia đình tuân thủ công thức truyền thống và sử dụng nguồn nước ngầm mới đảm bảo chất lượng rượu thơm ngon.
Năm 2011, nhãn hiệu tập thể “Rượu Bàu Đá” được bảo hộ, với 53 cơ sở sản xuất chính thức tham gia. Hiện trên thị trường, ngoài nhãn hiệu tập thể này, còn có nhãn hiệu “Rượu Bầu Đá” do Công ty TNHH thực phẩm Minh Anh – Đà Nẵng đăng ký. Cả hai đều góp phần quảng bá giá trị đặc sản Bình Định, giữ vững uy tín của rượu Bàu Đá trong và ngoài nước.
Các loại rượu bàu đá hiện nay
Rượu Bàu Đá hiện nay được biết đến với ba loại phổ biến, mỗi loại mang hương vị đặc trưng riêng nhờ nguyên liệu và phương pháp chế biến độc đáo:
- Rượu Bàu Đá đậu xanh: Được làm từ đậu xanh và nếp, loại rượu này có vị hậu ngọt dịu, giúp giảm tính nóng và mang lại cảm giác dễ chịu khi thưởng thức.
- Rượu Bàu Đá nếp: Chế biến từ nếp, men và nước theo cách truyền thống, rượu càng để lâu càng ngon. Đây là lựa chọn lý tưởng để sử dụng trong các dịp đặc biệt, làm quà tặng trang trọng.
- Rượu Bàu Đá gạo: Sử dụng gạo mới lên men theo công thức riêng, rượu có hương thơm đặc trưng, vị đắng nhẹ kết hợp với cảm giác tê cay, rất dễ uống và phù hợp với nhiều khẩu vị.
Cách sử dụng và bảo quản rượu bàu đá Bình Định
Cách sử dụng
Rượu Bàu Đá có nồng độ cao, vì vậy nên bắt đầu với lượng nhỏ, đặc biệt với người chưa quen. Thưởng thức rượu cùng các món đặc sản như chả ram tôm đất, khô mực, hoặc chả bò sẽ giúp tăng hương vị và tạo trải nghiệm ẩm thực phong phú.
Cách bảo quản
Rượu để lâu sẽ càng đậm đà nếu bảo quản đúng. Nên đựng trong bình sứ, thủy tinh hoặc sành, đậy kín để tránh bay hơi và giữ hương vị. Tránh để rượu tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời để đảm bảo chất lượng lâu dài.
